Τρίτη 22 Μαΐου 2012

Υγεία και ασφάλεια της εργασίας.


Κατά καιρούς οι ορισμοί που έχουν αποδοθεί στην υγεία και ασφάλεια της εργασίας είναι αρνητικοί γιατί αναφέρονται σε αποφυγή ασθένειας ή ατυχήματος των εργαζομένων, ως συνέπεια της εργασίας τους.

Όμως, η υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων είναι έννοιες θετικές και ορίζονται από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ως σωματική, νοητική και κοινωνική ευεξία καθώς και δυνατότητα προσωπικής ανάπτυξης του ατόμου.
Ιστορική Ανάδρομη
Η ιστορία του θέματος, για την Ελλάδα, ξεκινά στα μέσα της δεκαετίας του 1910, ενώ στις αρχές της επόμενης δεκαετίας άρχισαν να μπαίνουν τα ουσιαστικά θεμέλια.
Ιδιαίτερης σημασίας θεωρείται ο Ν. 2294/22 με τον οποίο κυρώθηκε η Γ’ Διεθνής Συνδιάσκεψη Εργασίας της Γενεύης. Το 1934 ψηφίσθηκε η πρώτη πραγματικά ολοκληρωμένη διάταξη, αυτό που σήμερα θα ονομαζόταν νόμος πλαίσιο, το ΠΔ της 14-3-34 Περί υγιεινής και ασφάλειας των εργατών και υπαλλήλων των πάσης φύσεως βιομηχανικών και βιοτεχνικών εργοστασίων, εργαστηρίων κ.λπ. Πρόκειται για ένα νομοθέτημα αρκετά πρωτοποριακό για την εποχή του, πρέπει δε να σημειωθεί ότι πολλές από τις διατάξεις του παραμένουν ακόμα σε ισχύ.
Ο επόμενος σταθμός ήταν η ψήφιση του Ν.1568/85 Υγιεινή και ασφάλεια των εργαζομένων. Την ψήφιση αυτού του νόμου ακολούθησε μια σειρά ΠΔ τα οποία εξειδίκευσαν, ποσοτικοποίησαν και ανέλυσαν μια σειρά παραμέτρων. Έτσι στα μέσα της δεκαετίας του 90 η κατάσταση από πλευράς νομοθετικού πλαισίου ήταν πολύ καλή, καλύτερη από αυτή αρκετών χωρών της Ε.Ε. Όμως το πρόβλημα ήταν η εφαρμογή τους.
Η σύγχρονη φιλοσοφία περί διαχείρισης επαγγελματικού κινδύνου Βασικός άξονας της κρατούσας φιλοσοφίας στην οποία στηρίζεται και η ελληνική νομοθεσία είναι η εξάλειψη, ή η ελαχιστοποίηση, όπου δεν είναι δυνατή η εξάλειψη, κάθε είδους κινδύνου που οφείλεται στο είδος ή το περιβάλλον κάθε μορφής εργασιακής απασχόλησης.
Χαρακτηριστικό αυτής της φιλοσοφίας είναι η διακοπή λειτουργίας του Συμβουλίου Κρίσεως Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων. Εάν μια εργασία δεν τηρεί τους βασικούς κανόνες ασφάλειας τόσο σε ότι αφορά ατυχήματα, όσο και σε ότι αφορά μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία των εργαζομένων, τότε είτε πρέπει η κατάσταση αυτή να διορθωθεί είτε να διακοπεί.
Ουσιαστικά η υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στοχεύει:
Στην προαγωγή και διατήρηση του υψηλότερου επιπέδου φυσικής, νοητικής και κοινωνικής ευεξίας των εργαζομένων σε όλα τα επαγγέλματα.
Στην πρόληψη των επιδράσεων των εργασιακών συνθηκών, στην υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων. Στην προσαρμογή της εργασίας στον άνθρωπο Στην προστασία των εργαζομένων από τους επαγγελματικούς κινδύνους.
Για να επιτευχθεί η προαγωγή της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων απαιτείται από τις επιχειρήσεις η εφαρμογή διαδικασιών πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων. Μια διαδικασία για την ολοκληρωμένη ανάλυση των συνθηκών εργασίας και τη λήψη των απαραίτητων μέτρων στους χώρους εργασίας είναι και η Εκτίμηση του Επαγγελματικού Κινδύνου (ΕΕΚ), που είναι ίσως η σημαντικότερη πρόβλεψη του ΠΔ 17/96 («Μέτρα για τη βελτίωση της ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων κατά την εργασία σε συμμόρφωση με τις Οδηγίες 89/391/ΕΟΚ και 91/383/ΕΟΚ») και αποτελεί υποχρέωση όλων των εργοδοτών. Μάλιστα, στην πρόσφατη τροποποίησή του, με το ΠΔ 159/99 η ΕΕΚ ορίζεται με μεγαλύτερη σαφήνεια.
Έτσι, κίνδυνος είναι οτιδήποτε που έχει τη δυναμική να προκαλέσει βλάβη.
Η εργασιακή επικινδυνότητα παραπέμπει στην πιθανότητα και σοβαρότητα ενός τραυματισμού ή ασθένειας που οφείλεται στην έκθεση στον κίνδυνο.
Η εκτίμηση της επικινδυνότητας υποβοηθεί:
Την ελαχιστοποίηση της πιθανότητας πρόκλησης βλάβης στους εργαζόμενους ή στο περιβάλλον λόγω δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την εκτέλεση των εργασιών τους.
Επίσης τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας και αποτελεσματικής απόδοσης της επιχείρησης. Η Ευρωπαϊκή Οδηγία 89/391 επιβάλλει για πρώτη φορά ως εργοδοτική υποχρέωση τη «μελέτη εκτίμησης επικινδυνότητας».
Ποιοτικός υπολογισμός επικινδυνότητας Ο υπολογισμός του κινδύνου αποσκοπεί στον καθορισμό του κατά πόσο το επίπεδο του κινδύνου είναι:
1. τόσο ψηλό, που δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να γίνει αποδεκτό
2. τόσο χαμηλό ή μειώθηκε σε τέτοιο βαθμό, που περαιτέρω μέτρα για τον έλεγχό του δεν θεωρούνται αναγκαία
3. εμπίπτει μεταξύ των δύο πιο πάνω καταστάσεων. Έχει μειωθεί στο χαμηλότερο πρακτικά επίπεδο, λαμβανομένου υπόψη του κόστους για την περαιτέρω μείωσή του, σε συνδυασμό με τα οφέλη που αναμένεται να προκύψουν από τη λήψη τέτοιων μέτρων. Είναι, με άλλα λόγια, ο κίνδυνος τόσο Χαμηλός Όσο Είναι Εύλογα Εφικτό (ΧΟΕΕΕ- As Reasonable Practicable, ALARP).

Διαβάθμιση κινδύνου (risk rating)
Η διαβάθμιση του κινδύνου βασίζεται τόσο στην κλίμακα του παράγοντα κινδύνου όσο και στην κλίμακα της πιθανότητας. Η εξίσωση που ισχύει είναι:
Βαθμός κινδύνου (επικινδυνότητα) = παράγοντας κινδύνου × πιθανότητα να συμβεί.
Οι κατηγορίες σοβαρότητας κυμαίνονται από μηδαμινή συνέπεια (σοβαρότητα 0), έως καταστροφική συνέπεια (σοβαρότητα 4).
Η πιθανότητα έκθεσης στον παράγοντα επίσης ποικίλλει. Η πιθανότητα κυμαίνεται από 1 έως 10.
Παρακολούθηση των αλλαγών στον Κόσμο της εργασίας
Κάθε τρεισήμισι λεπτά ένας άνθρωπος πεθαίνει στην ΕΕ από σχετιζόμενες με την εργασία αιτίες. Αυτό ισοδυναμεί με περισσότερους από 150.000 θανάτους ετησίως που οφείλονται είτε σε εργατικά ατυχήματα (8.900) είτε σε επαγγελματικές ασθένειες (142.000). Γι αυτό το λόγο, ιδρύθηκε το 1996 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία,
με έδρα του το Μπιλμπάο στην Ισπανία.
Η σταθερή ποσοστιαία αύξηση των εργαζομένων γυναικών δημιουργεί ιδιαίτερες ανάγκες: οι επαγγελματικές ασθένειες στις οποίες είναι επιρρεπείς οι γυναίκες διαφέρουν από αυτές των ανδρών και οι γυναίκες πέφτουν θύματα διαφορετικών εργατικών ατυχημάτων. Οι ιδιαιτερότητες των φύλλων χρειάζεται να ενσωματωθούν αποτελεσματικότερα στην νομοθεσία. Επίσης, οι ηλικιωμένοι εργαζόμενοι (50 ετών και άνω) πέφτουν θύματα σοβαρότερων εργατικών ατυχημάτων και παρουσιάζουν υψηλότερο βαθμό θνησιμότητας διότι η ηλικιακή τους ομάδα υπέρ - εκπροσωπείται στα πιο επικίνδυνα χειρονακτικά επαγγέλματα.
Η αύξηση των συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου και τα άτυπα ωράρια (εργασία με βάρδιες ή νυχτερινή εργασία) είναι παράγοντες που αυξάνουν της κινδύνους που διατρέχουν οι εργαζόμενοι.  Οι αλλαγές στην οργάνωση της εργασίας (υποχρέωση για αποτελεσματικότητα και αυξημένη ευελιξία)
επηρεάζουν σημαντικά την υγεία στο χώρο εργασίας και γενικότερα την ευεξία των εργαζόμενων. Διαπιστώνουμε ότι ασθένειες όπως το στρες, η κατάθλιψη, η βία, η παρενόχληση και ο εκφοβισμός στην εργασία παρουσιάζουν μεγάλη αύξηση και ήδη το 1999 αποτελούσαν το 18% των προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με την εργασία. Το 2005 υπολογίσθηκε ότι, παγκοσμίως περίπου 2.200.000 άνθρωποι, πέθαναν εξαιτίας επαγγελματικών ασθενειών και εργατικών ατυχημάτων, ποσοστό που αντιστοιχεί περίπου σε 10% αύξηση σε σχέση με προηγούμενες εκτιμήσεις. Περίπου 270.000.000 άνθρωποι υπέστησαν σοβαρούς τραυματισμούς και άλλοι 160.000.000 εργαζόμενοι υποφέρουν από μικρής ή μεγάλης διάρκειας ασθένειες που σχετίζονται άμεσα με την εργασία. Το συνολικό κόστος αυτών των ατυχημάτων και των ασθενειών, υπολογίζεται από το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (ILO), ότι ισοδυναμεί περίπου με το 4% του Παγκόσμιου Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, ποσό που είναι 20 φορές μεγαλύτερο από την επίσημη αναπτυξιακή βοήθεια. Ωστόσο υπάρχει περιθώριο βελτίωσης της κατάστασης. Για παράδειγμα, στην Ταϊλάνδη ο αριθμός των ατυχημάτων από 40 ανά 1000 εργάτες που ήταν το 1997, το 2004 μειώθηκε στο 29.
Η σχέση ανάμεσα στην υγεία και ασφάλεια και την παραγωγικότητα Το ILO (Διεθνές Γραφείο Εργασίας) διατηρούσε πάντα την πεποίθηση πως η ασφαλής και υγιής εργασία συμβάλλει στη βελτίωση της παραγωγικότητας και κατά συνέπεια στη μείωση της φτώχειας. Οι άσχημες συνθήκες επαγγελματικής υγείας και ασφάλειας, μειώνουν την παραγωγικότητα επειδή τα εργατικά ατυχήματα και οι επαγγελματικές ασθένειες κοστίζουν αρκετά και μπορεί να έχουν σοβαρές, άμεσες ή έμμεσες, συνέπειες στη ζωή των εργαζομένων, των οικογενειών της και των εργοδοτών.
Άμεσες συνέπειες:
Δυσλειτουργία της επιχείρησης και συνεχής μείωση της παραγωγικότητας ως αποτέλεσμα της απουσίας του εργαζομένου. Απώλεια μισθών του εργαζόμενου και πιθανό κόστος επανεκπαίδευσης για διαφορετική εργασία.
Κόστος πρώτων βοηθειών, ιατρικής περίθαλψης και αποκατάστασης.
Κόστος ασφάλειας και πιθανή αύξηση των ασφαλίστρων Κόστος αποζημίωσης.


 Πιθανά πρόστιμα και νομικές διώξεις ως επακόλουθο του ατυχήματος/ασθένειας.
Αντικατάσταση ή επισκευή τυχόν κατεστραμμένου εξοπλισμού.
Έμμεσες συνέπειες:
Χρόνος διαχείρισης των επακόλουθων ερευνών, ίσως μαζί με τις αρμόδιες αρχές (π.χ.  επιθεώρηση εργασίας) και άλλων κρατικών οργάνων Κόστος επανεκπαίδευσης άλλου εργαζόμενου ή πρόσληψη αντικαταστάτη Χαμηλή δυνατότητα απασχόλησης του εργαζόμενου μακροπρόθεσμα λόγω του τραυματισμού.
«Ανθρώπινο κόστος» - απώλεια της ποιότητας ζωής και εν γένει της ευημερίας.
Μείωση κινήτρου για εργασία και πτώση του ηθικού, αύξηση τάσης για απουσιασμό.
Στιγματισμός της εταιρείας και δημιουργία κακών σχέσεων με τους πελάτες και το κοινό γενικότερα.
Περιβαλλοντική ρύπανση (π.χ. από ατυχήματα με χημικές ουσίες).
Αντίθετα, ένα καλό σύστημα επαγγελματικής υγείας και ασφάλειας συμβάλλει θετικά στην παραγωγικότητα, τόσο σε επιχειρησιακό όσο και σε εθνικό επίπεδο.
Σε εθνικό επίπεδο, η σύγκριση της εθνικής ανταγωνιστικότητας και των επιπέδων ασφάλειας στην εργασία, δείχνει εμφανώς ότι η βελτίωση της υγείας και της ασφάλειας οδηγούν στην αύξηση της εθνικής παραγωγικότητας. Στο παρακάτω γράφημα φαίνεται ότι οι πιο ανταγωνιστικές οικονομίες έχουν τα καλύτερα στοιχεία επαγγελματικής υγείας και ασφάλειας
και αντιστρόφως.
Υγεία Και Ασφάλεια Στους Χώρους Εργασίας Των Νοσοκομείων
 Ειδικό Μέρος
Ο κλάδος της Υγείας απασχολεί μεγάλο μέρος του εργατικού δυναμικού της χώρας και αποτελεί σημαντικό τομέα της οικονομικής δραστηριότητας. Η ιδιομορφία της παροχής κοινωνικών υπηρεσιών και η άμεση σχέση με βιολογικούς κινδύνους λόγω της φύσης της εργασίας, αλλά και με το σύνολο σχεδόν των βλαπτικών παραγόντων που είναι δυνατόν να υπάρχουν στο εργασιακό περιβάλλον, καθιστά το ενδιαφέρον για την υγεία και ασφάλεια των υγειονομικών εργαζομένων ζήτημα άμεσης προτεραιότητας.
Συνολικά στον κλάδο της υγείας και της κοινωνικής μέριμνας εργάζονται 192.363 άτομα σύμφωνα με στοιχεία της τελευταίας απογραφής (Μάρτιος 2001). Οι περισσότεροι εργαζόμενοι (18,8%) ανήκουν στην ομάδα των «τεχνολόγων, τεχνικών, βοηθών και ασκούντων συναφή επαγγέλματα» και μάλιστα ποσοστό 31,1% του συνόλου των γυναικών απασχολείται σε τέτοιου
είδους επαγγέλματα. Αξιοσημείωτα υψηλό είναι και το ποσοστό του συνόλου των προσώπων που ασκούν «επιστημονικά επαγγέλματα» (12,4%).
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία (έτος 2000) τα θεραπευτήρια στην Ελλάδα ανέρχονται στα 337 με σύνολο κλινών 51.500. Από αυτά τα 109 συγκεντρώνονται στην περιφέρεια της πρωτεύουσας.
Οι γιατροί που απασχολούνται σε αυτά είναι 23.486 (σχεδόν το 49% του συνόλου των γιατρών). Στα νοσοκομεία εργάζονται επίσης 13.619 νοσηλευτές ( ΠΕ – ΤΕ), 20.250 βοηθητικό νοσηλευτικό προσωπικό και λοιπό νοσηλευτικό προσωπικό, 2264 μαίες, 411 επισκέπτες και 5.585 λοιπό προσωπικό.

Συνοπτικά αποτελέσματα εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών νόσων στην Ελλάδα.

Στατιστικά στοιχεία για τα εργατικά ατυχήματα Κατά την τετραετία 1998 έως 2001 καταγράφηκαν σε όλη τη χώρα 847 εργατικά ατυχήματα στον τομέα, καταλαμβάνοντας μερίδιο 1,2% των συνολικών εργατικών ατυχημάτων που έλαβαν χώρα στην εν λόγω τετραετία (69.578 ατυχήματα) στο νομό Αττικής μόνο, συνέβησαν περισσότερα από τα μισά από τα εργατικά ατυχήματα του κλάδου (72,8%) και στην Κεντρική Μακεδονία τα εργατικά ατυχήματα κατέλαβαν μερίδιο της τάξης του 11,5% του συνόλου.
Στη διάρκεια της τετραετίας 1998 – 2001 παρατηρήθηκε στον αριθμό των ατυχημάτων μέση ετήσια πτώση της τάξης του 0,7% στο σύνολο της χώρας, ενώ στο σύνολο των εργατικών ατυχημάτων παρατηρήθηκε πτώση της τάξης του 4%.
Για την υπό μελέτη χρονική περίοδο το 30% των ατυχημάτων συνέβησαν σε άνδρες εργαζόμενους στην «υγεία και κοινωνική μέριμνα», ενώ το 70% σε γυναίκες.
Το 14% των ατυχημάτων συνέβησαν σε εργαζόμενους ηλικίας 30 έως 34 ετών. Ραγδαία μέση ετήσια αύξηση της τάξης του 35% παρουσιάστηκε στην ηλικιακή ομάδα 35-39, ενώ πτώση παρουσιάστηκε στους εργαζόμενους ηλικίας 45 έως 49 ετών (-11%) και 50 – 54 (-11,1%).
Στατιστικά στοιχεία για τις επαγγελματικές νόσους Το ΚΕΕΛΠΝΟ αναφέρει το συνολικό αριθμό των κρουσμάτων ηπατίτιδας Β και C από το 1998 – 2004 τα οποία δηλώθηκαν στο σύστημα υποχρεωτικής δήλωσης. Από το 2003 καταγράφεται ο αριθμός των κρουσμάτων ηπατίτιδας Β και C, στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, ο οποίος είναι μηδενικός για το 2003 (σε σύνολο 224), ένα (1) για το 2004 (σε σύνολο 279), και ένα (1) για το 2005 (σε σύνολο 249).
Σε ότι αφορά τον ιό της ανθρώπινης ανοσοεπάρκειας (HIV), το ΚΕΕΛΠΝΟ αναφέρει ότι στο διάστημα 1996 – 2003 έχουν καταγραφεί 125 περιστατικά επαγγελματικής έκθεσης στον ιό (τα 26 το 2003).
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει «σε όλα χορηγήθηκε η ενδεδειγμένη χημειοπροφύλαξη (προφύλαξη μετά από έκθεση) και σε κανένα από αυτά δεν καταδείχθηκε επαγγελματική μετάδοση HIV».
Εργασιακό περιβάλλον –Επαγγελματικές δραστηριότητες
επαγγελματικοί βλαπτικοί παράγοντες

Ο όρος εργασιακό περιβάλλον δεν προσδιορίζει μόνο τη θέση όπου εκτελείται η εργασία, αλλά και το σύνολο των καταστάσεων και των παραγόντων με τους οποίους ο εργαζόμενος έρχεται σε επαφή και οι οποίοι μπορούν να επηρεάσουν τη φυσική και ψυχική ισορροπία του κατά τη διάρκεια της εργασίας του ή ως αποτέλεσμά της.
Το Νοσοκομείο μπορεί να θεωρηθεί μια σύνθετη δομή που χαρακτηρίζεται από μεγάλη ποικιλία εργασιακών δραστηριοτήτων, από ένα υψηλό επίπεδο τεχνολογικών εφαρμογών καθώς επίσης και από μια σύνθετη οργάνωση εργασίας σαφώς καθορισμένη. Οι κύριες εργασιακές δραστηριότητες που πραγματοποιούνται σε μια νοσοκομειακή μονάδα είναι η εργασία
γραφείου, η εργασία στα εργαστήρια (χημικά, φυσικά, βιολογικά), τους κλινικούς θαλάμους, τις αίθουσες χειρουργείων, τα εξωτερικά ιατρεία, τις διαγνωστικές υπηρεσίες, τα νεκροτομία, τα φαρμακεία, το τμήμα διαχείρισης λυμάτων και αποβλήτων και τις τεχνικές υπηρεσίες.
Η πρωτογενής πρόληψη στοχεύει στην ενίσχυση των παραγόντων που είναι χρήσιμοι στην υγεία και στην εξάλειψη εκείνων που είναι υπεύθυνοι για τις ασθένειες και τους τραυματισμούς. Οι πρωτογενείς παρεμβάσεις πρόληψης αντιπροσωπεύονται από τον εμβολιασμό, την απολύμανση και την υγειονομική εκπαίδευση.
Η δευτερογενής πρόληψη στοχεύει στην έγκαιρη
διάγνωση (ενδεχομένως στην προκλινική φάση) των ασθενειών, προκειμένου να διακοπεί η πρόοδός τους στην αρχή (π.χ. έγκαιρη διάγνωση των κακοήθων νεοπλασιών). Η υγειονομική επαγρύπνηση (ιατρική επιτήρηση) τοποθετείται σε αυτό το επίπεδο και συνίσταται στην αξιολόγηση της ικανότητας των εργαζομένων για συγκεκριμένη εργασία και στον έλεγχο
της υγείας τους σε σχέση με την έκθεση στον κίνδυνο που προκύπτει από την εργασία.
Η τριτογενής πρόληψη συνίσταται στην παρεμπόδιση οποιασδήποτε επιπλοκής ή μόνιμων δευτερογενών συμπτωμάτων μιας εν εξελίξει παθολογικής κατάστασης και στην επανένταξη στο εργασιακό περιβάλλον.
Στην ιατρική της εργασίας η πρόληψη αφορά τη συνολική υγεία των εργαζομένων μέσω της εξάλειψης των επαγγελματικών βλαπτικών παραγόντων με σκοπό την εξάλειψη ή ελάττωση των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών.
Αναφορά βλαπτικών παραγόντων στις κύριες εργασιακές δραστηριότητες σε μια νοσοκομειακή μονάδα
1. Γραφεία
Το γραφείο έχει θεωρηθεί ως ασφαλής θέση εργασίας, ειδικά όταν συγκρίνεται με το κλασικό βιομηχανικό περιβάλλον. Με τη μεγάλη αύξηση των εργαζομένων στα γραφεία και την τεχνολογική εξέλιξη του εργασιακού περιβάλλοντος, τόσο των κτηριακών δομών
και του εξοπλισμού, όσο και των χαρακτηριστικών των εκτελούμενων καθηκόντων, έχει παρατηρηθεί μια αύξηση στη συχνότητα των ενοχλήσεων και των βλαβών της υγείας σ’ αυτόν τον εργασιακό πληθυσμό.
Οι επαγγελματικοί βλαπτικοί παράγοντες προέρχονται από τα συστήματα κλιματισμού, τα μονωτικά υλικά, τα φωτοτυπικά μηχανήματα, το φωτισμό, το μικροκλίμα, τα συνθετικά υλικά των επίπλων, τον αερισμό, το stess και τις οθόνες οπτικής απεικόνισης.
2. Εργαστήρια
Τα εργαστήρια χρησιμοποιούν διάφορες αναλυτικές τεχνολογίες και αντιπροσωπεύουν μια θεμελιώδη υποστήριξη στις διαγνωστικές και θεραπευτικές δραστηριότητες. Τα χημικά εργαστήρια χρησιμοποιούν πολλαπλές μεθοδολογίες και επομένως αντίστοιχο αριθμό αντιδραστηρίων. Οι επαγγελματικοί βλαπτικοί παράγοντες προέρχονται από τα ισχυρά οξέα και
βάσεις, τα οργανικά οξέα, τις αλκοόλες, τους αιθέρες, τους εστέρες, τους αλογονομένους υδρογονάνθρακες, τις αλδεϋδες, τις κετόνες και τα οργανικά και ανόργανα άλατα.
Τα φυσικά εργαστήρια χρησιμοποιούν διάφορες μεθοδολογίες και όργανα για διαγνωστικούς και ερευνητικούς σκοπούς. Οι επαγγελματικοί βλαπτικοί παράγοντες προέρχονται από τα laser, τις ιοντίζουσες ακτινοβολίες, τις υπεριώδεις ακτινοβολίες μικροκυμάτων, το θόρυβο και τους υπερήχους.
Στα βιολογικά εργαστήρια εξετάζονται βιολογικά υλικά. Οι επαγγελματικοί βλαπτικοί παράγοντες προέρχονται από τους βιολογικούς παράγοντες.
3. Θάλαμοι κλινικών
Οι χώροι αυτοί προορίζονται για την παραμονή, την ιατρική και εργαστηριακή εξέταση, την παρακολούθηση και νοσηλεία των ασθενών. Αντιπροσωπεύουν τις βασικές δομές των υπηρεσιών των νοσοκομείων. Οι επαγγελματικοί βλαπτικοί παράγοντες προέρχονται από τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα, τους αλλεργιογόνους παράγοντες, τους ιούς της ηπατίτιδας Β και C, το οξείδιο του αιθυλενίου, τη φορμαλδεϋδη, τη γλουταραλδεϋδη, τον ιό του AIDS, το φωτισμό, τα φάρμακα, το μικροκλίμα, το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης και τη χειρωνακτική διακίνηση φορτίων.
4. Αίθουσες χειρουργείων
Σε αυτούς τους χώρους, εκτός των χειρουργικών επεμβάσεων, γίνονται επιπλέον διάφορες διαδικασίες για την πρόκληση και διατήρηση της γενικής αναισθησίας.
Οι κίνδυνοι από τα αναισθητικά αέρια για τον ασθενή που πρέπει να υποβληθεί στη γενική αναισθησία ήταν γνωστοί από πολλά έτη. Λιγότερη προσοχή έχει δοθεί στους κινδύνους για την υγεία των εργαζομένων που προκύπτουν από την επαγγελματική έκθεση. Οι επαγγελματικοί βλαπτικοί παράγοντες προέρχονται από τα αναισθητικά αέρια, τους ιούς της ηπατίτιδας Β, C και AIDS, το οξείδιο του αιθυλενίου, τη φορμαλδεΰδη, τη γλουταραλδεΰδη, το φωτισμό, το laser, το μικροκλίμα, τις ιοντίζουσες ακτινοβολίες, τις ραδιοσυχνότητες, και ακτινοβολίες μικροκυμάτων, το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης, τις υπεριώδεις ακτινοβολίες και τη
χειρωνακτική διακίνηση φορτίων.
5. Εξωτερικά ιατρεία
Οι χώροι αυτοί προορίζονται κυρίως για την εξέταση των ασθενών, αλλά έχουν επιπλέον ένα βασικό ρόλο στη θεραπεία των εξωτερικών ασθενών που πρέπει να υποβληθούν σε διάφορες διαγνωστικές εξετάσεις πριν από την εισαγωγή τους στο νοσοκομείο. Οι επαγγελματικοί βλαπτικοί παράγοντες προέρχονται από τα συστήματα κλιματισμού, τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα, τους ιούς της ηπατίτιδας Β και C και AIDS, το οξείδιο του αιθυλενίου, τη φορμαλδεΰδη, τη γλουταραλδεϋδη, το φωτισμό, το laser, το μικροκλίμα, τις ιοντίζουσες ακτινοβολίες, τις ραδιοσυχνότητες, και ακτινοβολίες μικροκυμάτων, το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης, τις υπεριώδεις ακτινοβολίες.
6. Διαγνωστικές υπηρεσίες
Σε αυτές τις υπηρεσίες περιλαμβάνονται τα ακτινολογικά τμήματα (ακτινοβολίες Χ και CT), το τμήμα του μαγνητικού τομογράφου (MRI), το τμήμα της πυρηνικής ιατρικής, το τμήμα των υπερήχων και το τμήμα των ενδοσκοπήσεων. Οι επαγγελματικοί βλαπτικοί παράγοντες προέρχονται από τα συστήματα κλιματισμού, τις σκιαγραφικές ουσίες, το ηλεκτρικό ρεύμα, τους ιούς της ηπατίτιδας Β και C και AIDS, το οξείδιο του αιθυλενίου, τη φορμαλδεΰδη, τη γλουταραλδεΰδη, το φωτισμό, το laser, τα ραδιοϊσότοπα, το μικροκλίμα, τις ιοντίζουσες ακτινοβολίες, τις ραδιοσυχνότητες, και ακτινοβολίες μικροκυμάτων, το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης, τους υπερήχους, και τις υπεριώδεις ακτινοβολίες.
7. Νεκροτομεία
Σε αυτούς τους χώρους πραγματοποιούνται οι δραστηριότητες της αυτοψίας και οι διαδικασίες της προετοιμασίας και της νεκροτομής του πτώματος. Οι επαγγελματικοί βλαπτικοί παράγοντες προέρχονται από τα απορρυπαντικά, τη φορμαλδεΰδη, τον ιό του AIDS, τους ιούς της ηπατίτίδας Β και C, το φωτισμό, το μικροκλίμα, το μυκοβακτηρίδιο της φυματίωσης, τη χειρωνακτική διακίνηση φορτίων.
8. Φαρμακεία
Το φαρμακείο είναι μια υπηρεσία άμεσα συνδεδεμένη με ολόκληρο το νοσοκομείο. Οι κύριες δραστηριότητες του φαρμακείου περιλαμβάνουν, εκτός από την αποθήκευση, την προπαρασκευή ορισμένων φαρμάκων καθώς επίσης και τον έλεγχο και τη διανομή τους. Οι επαγγελματικοί βλαπτικοί παράγοντες προέρχονται από τα χημειοθεραπευτικά φάρμακα, τα συστήματα κλιματισμού, το μικροκλίμα, και τον εξαερισμό.
9. Τμήμα διαχείρισης λυμάτων
Το νοσοκομείο παράγει τεράστιες ποσότητες αποβλήτων. Η διαχείρισή τους είναι ένα σοβαρό και σύνθετο θέμα, το οποίο μόνο περιθωριακά αναφέρεται στους εργαζόμενους στις υπηρεσίες υγείας. Εντούτοις μπορεί να αντιπροσωπεύσει έναν κίνδυνο για την υγεία τους, ειδικά στη φάση της αποκομιδής. Τα απόβλητα των νοσοκομείων αποτελούνται από υλικά παρόμοια με αυτά των αστικών αποβλήτων και υλικά που προκύπτουν από τις ειδικές δραστηριότητες των χώρων παροχής υπηρεσιών υγείας. Τα τελευταία μπορούν να αντιπροσωπεύσουν ένα δυνητικό μολυσματικό φορέα και επομένως πρέπει η διαχείρισή τους να γίνεται διαφορετικά και με προσοχή, σε σχέση με τα αστικά απόβλητα. Οι επαγγελματικοί βλαπτικοί παράγοντες
προέρχονται από αιχμηρά εργαλεία, επεξεργασμένα νοσοκομειακά απόβλητα και από ειδικά νοσοκομειακά απόβλητα που είναι αφομοιώσιμα στα αστικά.

10. Τεχνικές υπηρεσίες
Εκτελούνται εργασίες που περιλαμβάνουν τον τεχνικό έλεγχο και τη συντήρηση του εξοπλισμού, των συστημάτων και των εργαλείων εργασίας. Οι επαγγελματικοί βλαπτικοί παράγοντες προέρχονται από το ηλεκτρικό ρεύμα, τους καπνούς συγκόλλησης, το μικροκλίμα και το θόρυβο και από τη σκόνη ξύλου. Στο τμήμα εκτελούνται ηλεκτροτεχνικές εργασίες στις εγκαταστάσεις και τα νοσοκομειακά εργαλεία εργασίας.
Έρευνα ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.
Το ΕΛΙΝΥΑΕ κατά το χρονικό διάστημα 2005 – 2006 πραγματοποίησε έρευνα σε Γενικά Κρατικά Νοσοκομεία της Αθήνας και της Περιφέρειας, για την εκτίμηση των βλαπτικών επαγγελματικών παραγόντων και των επιπτώσεών τους στην υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων. Η έρευνα ήταν εκτενής και τα συμπεράσματα ποικίλα. Για λόγους που είναι ευνόητοι, εδώ θα κάνουμε αναφορά μόνο σε ελάχιστα και πολύ γενικά στοιχεία.
Κίνδυνοι για την υγεία.
Οι εργαζόμενοι ρωτήθηκαν για τη συχνότητα των κινδύνων για την υγεία που θεωρούν αυτοί ότι έχουν ν’ αντιμετωπίσουν στο χώρο εργασίας τους. Στον πίνακα που ακολουθεί, παρουσιάζονται τα ποσοστά των εργαζομένων ανά ειδικότητα που ανέφεραν ότι «μερικές φορές» ή «συχνά» είχαν εκτεθεί σε επιβλαβείς για την υγεία τους παράγοντες.
Κίνδυνοι για την ασφάλεια.
Από τη συγκεκριμένη έρευνα, προκύπτει ότι θύμα εργατικού ατυχήματος έχει πέσει το 17,3% των νοσηλευτών, το 9,6% των γιατρών, το 13,3% των βοηθών νοσηλευτών, το 11,7% του διοικητικού προσωπικού, το 15,8% του παραϊατρικού προσωπικού το 6,3% του τεχνικού προσωπικού. Τα συχνότερα αναφερόμενα εργατικά ατυχήματα από τους νοσηλευτές και το λοιπό νοσηλευτικό προσωπικό είναι τρυπήματα από χρησιμοποιημένες βελόνες και κοψίματα από νυστέρια, ολισθήσεις ή και πτώσεις, με αποτέλεσμα κατάγματα και πτώσεις αντικειμένων. Στους γιατρούς
τα συχνότερα αναφερόμενα ατυχήματα είναι τρυπήματα από χρησιμοποιημένες βελόνες και κοψίματα από νυστέρια. Οι τεχνικοί ανέφεραν πτώσεις με αποτέλεσμα κατάγματα, τρυπήματα από βελόνες, και έκρηξη φιάλης.
Είναι αξιοσημείωτο ότι αναφέρθηκαν δύο τρυπήματα από βελόνες που είχαν χρησιμοποιηθεί σε οροθετικούς ασθενείς, και τέσσερις περιπτώσεις μόλυνσης από ηπατίτιδα μετά από τρύπημα από
βελόνα. (8)
Συμπεράσματα - Προτάσεις
Η ασφάλεια των εργαζομένων, η ασφάλεια των ασθενών, η παραγωγικότητα και η ποιότητα της παρεχομένης φροντίδας αλληλοεξαρτώνται στενά στο νοσηλευτικό χώρο. Η εκτίμηση της επικινδυνότητας σε αυτό το χώρο επιβάλλεται από την ελληνική νομοθεσία την τελευταία εικοσαετία, αλλά δεν εφαρμόζεται.
Συμπερασματικά, η ενημέρωση και εκπαίδευση όλων των επαγγελματιών υγείας σε ανάλογα θέματα είναι επιβεβλημένη, ώστε ν’ αρχίσει επιτέλους να εφαρμόζεται η ισχύουσα νομοθεσία και να διαμορφωθούν ανάλογα οι οργανισμοί των σύγχρονων νοσοκομείων. Μόνο έτσι θα είναι ασφαλής, αποδοτική και αποτελεσματική η λειτουργία αυτού του ιδιαίτερου και απαιτητικού χώρου εργασίας που αποτελεί το νοσοκομείο.

1 σχόλιο:


  1. Κ.κ Διευθυντά,
    θα μπορούσατε να δημοσιεύσετε το άρθρο μου;
    ΑΛΛΑΖΟΥΝ ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΝΔΟ-ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ;
    Μέχρι ώρα όλες οι προσπάθειες αντιμετώπισης του κινδύνου των ενδονοσ/κών λοιμώξεων (ΕΝΛ) των νος/μείων, εντοπίζονται κυρίως στην καθαριότητα-αντισηψία χεριών, ρούχων, υλικών, επιφανειών, τη χρήση μάσκας, γαντιών κλπ. Αγνοείται συστηματικά το ενδεχόμενο να διαχέονται μικρόβια στον αέρα και τελικά σε όλες τις επιφάνειες στο χώρο των θαλάμων, από τα υπολείμματα των κοπράνων στο περίνεο των ασθενών, ΜΕΤΑ την επίσκεψη τους στην τουαλέτα και το σκούπισμα με χαρτί τουαλέτας.
    Μια παρατήρηση-ερώτηση μου στο ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΛΟΙΜΞΕΩΝ των ΗΠΑ (CDC) και η απάντηση τους, φαίνεται ότι οδηγούν στην ανατροπή σημαντικών δεδομένων στα όσα ξέρουμε για τις καθιερωμένες ως τώρα αντιλήψεις για την αντιμετώπιση του μινώταυρου των Ενδονοσοκομειακών Λοιμώξεων.
    Η παρατήρηση-ερώτηση μου ήταν:
    « Είναι γνωστό ότι η άμεση επαφή με τα κόπρανα μπορεί να μεταδώσει μικρόβια. Όμως μήπως υπάρχει και ένας δεύτερος μηχανισμός μετάδοσης πολύ πιο επικίνδυνος, που συστηματικά αγνοείται;
    Το παραμένον υπόλοιπο των περιττωμάτων των ασθενών των νοσ/μείων, μετά τη χρήση του χαρτιού τουαλέτας και την έξοδο απ το WC, στεγνώνει και με την τριβή γίνεται σκόνη. Η ΣΚΟΝΗ αυτή στη συνέχεια πλημυρίζει τον αέρα του θαλάμου ή και όλου του νοσ/μείου, με επικίνδυνα για τους άλλους ασθενείς μικρόβια. (Να σημειωθεί ότι οι ασθενείς των νοσ/μείων συνήθως είναι αδύναμοι, με κινητικά προβλήματα κλπ, που συχνά δε μπορούν ακόμα και να χρησιμοποιήσουν επαρκώς το χαρτί, ιδίως αν συνυπάρχουν αιμορροϊδες, τριχωτό περίνεο κ.α). Τι γνωρίζει το CDC επ αυτού; »

    Στην απάντηση* του το CDC παραδέχεται ότι δεν μπορεί να απαντήσει στην σχετική ερώτηση-παρατήρηση μου.
    Δηλ. παραδέχεται έμμεσα την έλλειψη σχετικών μελετών και γνώσης πάνω στο ζήτημα, πως η πηγή μικροβίων, που εγώ ανέφερα, μπορεί να υπάρχει, αφού δεν έχει αποκλειστεί από κάποια έγκυρη επιστημονική έρευνα (αλλιώς θα μπορούσε να μου δώσει κάποια απάντηση, θετική ή αρνητική) και έτσι είναι βέβαιο ότι είχε αφεθεί ως τώρα ανεμπόδιστη να τροφοδοτεί το νοσ/κό χώρο με επικίνδυνα μικρόβια και βέβαια να είναι η αιτία για την αποτυχία όλων των προσπαθειών για την πρόληψη των ΕΝΛ. Τι αποτέλεσμα μπορεί να έχει το σχολαστικό πλύσιμο-αντισηψία των χεριών του νοσηλευτικού προσωπικού, όταν ο αέρας του θαλάμου «βρέχει» μικρόβια ;
    Το περίεργο και λυπηρό είναι ότι παρ όλη αυτή την έλλειψη σχετικών στοιχείων και ντοκουμέντων, είχε επικρατήσει διεθνώς από χρόνια, μια εντελώς ατεκμηρίωτη και εμφανώς αντιεπιστημονική αντίληψη, περί των τρόπων υγιεινής πρόληψης των ΕΝΛ, πράγμα που ίσως είναι η αιτία αναρίθμητων θανάτων από ΕΝΛ, που θα μπορούσαν να προληφθούν εύκολα, αλλά και ουρολοιμώξεων, λόγω του ίδιου μηχανισμού πρόκλησης.
    ΖΗΣΗΣ ΚΟΝΤΟΓΟΥΝΗΣ, συν/χος ιατρός. zikonto@hotmail.com

    *Το πρωτότυπο της απάντησης του CDC είναι :
    CDCInfo
    Τετ 17/10/2018, 11:40 μ.μ.
    Thank you for your inquiry to CDC-INFO. Your request for information was forwarded to the CDC Division of Healthcare Quality Promotion. We hope you find their reply helpful.
    Thank you for writing back to us. CDC cannot answer your specific question regarding fecal dust and environmental contamination. Environmental surfaces that are contaminated with infectious fecal material can be an important factor in the transmission of certain diseases; however, we cannot address the role of fecal dust following wiping.
    Thank you again. We hope the information provided is helpful.
    Sincerely,
    CDC’s Division of Healthcare Quality Promotion Public Inquiries Team

    ΑπάντησηΔιαγραφή